ارز دیجیتال یا Cryptocurrency یک فرم از پول الکترونیکی است که به منظور امنیت بیشتر، حذف واسطه‌ها و ناشناس بودن طراحی شد و همانطور که بارها گفته شده، ارزهای دیجیتال از یک فناوری غیر متمرکز استفاده می‌کنند که به کاربران امکان پرداخت امن و ذخیره پول را بدون نیاز به ثبت‌نام یا استفاده از بانک‌ها و سازمان‌های واسطه می‌دهند؛ یعنی برای انتقال این ارز نیازی به بانک نیست و افراد می‌توانند مستقیماً این ارزها را به یکدیگر منتقل کنند.
اکثر ارزهای دیجیتال روی پایگاه داده توزیع شده‌ای به نام بلاکچین اجرا می‌شوند و بیشتر واحدهای اصلی آن توسط یک فرآیند به نام استخراج یا ماین تولید می‌شوند. رمز ارز تقریبا نزدیک به ۱۳ سال است که به عنوان نوع دارایی دیجیتال در دنیا مورد توجه جدی قرار گرفته است؛ در گذشته البته در بحث دارایی، دارایی‌های نامشهود را داشته‌ایم که می‌توان به نرم افزارها و سرمایه‌های فکری افراد و شرکت ها اشاره کرد. اما با رشد تکنولوژی بلاکچین گونه خاصی از دارایی‌ها خلق شد که به آن دارایی دیجیتال گفته می‌شود و اینها دقیقا مانند سایر دارایی‌ها (طلا، ملک و …) است و دارندگان، درواقع مالک هستند که معروف‌ترین این دارایی‌ها، بیت کوین و اتریوم است.
کارشناسان معتقدند که این شبکه امنیت تضمین شده دارد و حداقل با شرایط فعلی کسی نمی‌تواند امنیت آن را زیر سوال ببرد البته کسی مسئولیت امنیت این شبکه را برعهده ندارد و این زیرساختی که در طول زمان شکل گرفته است خود مسئولیت امنیت شبکه را دارد.
اما موضوعی که وجود دارد کلاهبرداری‌هایی است که بعضا در این حوزه انجام می‌شود که برای آن نهادهای تنظیم‌گر در جهان شروع تدوین مقررات و آیین‌نامه‌ها کرده‌اند اما به دلیل اینکه یک تکنولوژی نوظهورند به صورت مداوم درحال آزمایش و ایجاد تغییر در قوانین و مقررات هستند بنابراین در سایر کشورها قوانینی به مرور وضع شده که جلوی سوءاستفاده از کاربران را بگیرد.
به صورت کلی این پدیده نو می‌تواند مانند هر تکنولوژی جدید دیگری که آسیب‌های خود را دارند، خطرات و مشکلات احتمالی در خود داشته باشند، به طور مثال در معاملات مسکن ممکن است مشکلاتی مانند کلاهبرداری ایجاد شود، در این زمان نمی‌گوییم که ملک یا مسکن مشکل دارد اما در فضای رمزارزها به دلیل نوظهور بودن آن و اینکه بسیاری از افراد علاقه‌مند، تصور می‌کنند می‌توانند به سرعت ثروتمند شوند، ممکن است مورد کلاهبرداری قرار بگیرند و از این حس افراد سوءاستفاده کنند. بنابراین آسیب‌های آن به این صورت است در غیر این صورت شبکه بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال و آن‌هایی که دارای پشتوانه هستند و یک کسب و کار حرفه‌ای و جدی در پشت آنها قرار دارد، آسیبی را متوجه جامعه و افراد نمی‌کنند.
علاوه بر موارد گفته شده این حس که افراد از دیگرانی که وارد این عرضه شدند، عقب مانده‌اند و می‌خواهند به آنها برسند، ممکن است آسیب‌زا باشد، بنابراین افرادی که این بازار و فناوری را نمی‌شناسند، بدون اطلاع از ارزش واقعی این رمزارزها تنها دریافت آنها را ملاک قرار می‌دهند و بعضا گرفتار می‌شوند. کلاهبرداری پانزی یکی از انواع کلاهبرداری در این حوزه است که در این شیوه کلاهبرداران پول سرمایه گذاران را با دادن وعده بازگشت سود و سرمایه به سرقت می‌برند و به نوعی از این طریق اعتماد افراد را به سمت خود جلب می‌کنند.
وعده سودهای نجومی و غیر قابل باور، عدم نقد شدن سرمایه مردم به بهانه سود دهی بیشتر، ناشناس بودن هویت فرد موسس، عدم شفافیت نوع فعالیت، در دسترس نبودن شرکت و یا افراد شرکت و نداشتن مجوزهای قانونی برخی از ویژگی‌ها و مشخصات اصلی کلاهبرداری پانزی است.
در کشور ما هم هم چند سالی است که استفاده از این تکنولوژی جدید رواج یافته است اما در واقع به دلیل ناشناخته بودن دنیای رمزارزها، تلاش شود تا بتوان به تدوین قوانینی در این حوزه دست پیدا کرد؛ در همین رابطه در کنار راه اندازی رمز ارز ملی در کشور به تازگی محمد دهقان- معاون حقوقی رییس‌جمهور- اعلام کرده است آیین‌نامه جامعی را درباره رمزارزها در دولت تصویب و لایحه‌ای را تنظیم کرده‌اند که برای تبدیل شدن به قانون آن را به مجلس می‌فرستند.
وی در حاشیه همایش مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم درباره این موضوع که رمزارزها می‌تواند بستری برای فعالیت‌های پولشویی باشد گفت که در گذشته اقدام خاصی برای قوانین و مقررات رمزارزها صورت نگرفته است. سال ۱۳۹۸ در دولت قبل آیین‌نامه‌ای به تصویب رسید که ناقص بود.
دهقانی افزود: ما در دولت سیزدهم راجع به رمزارزها آیین‌نامه قوی و جامعی را تصویب کردیم؛ در کنار این موضوع لایحه رمزارزها را هم با همکاری دستگاه‌های ذیربط آماده کرده‌ایم که ان‌شاءالله برای تبدیل شدن به قانون آن را به مجلس می‌فرستیم.
بر این اساس کارشناسان همواره توصیه می‌کنند فعالان این حوزه رمز کیف پول خود را محرمانه نگه دارند و از صرافی‌های معتبر و شناخته شده خرید کنند؛ البته قبل از فعالیت در این حوزه حتما با افراد آگاه مشورت داشته باشند.
